De rol van histamine bij mastocytose en MCAS
In de vorige blog heb je kunnen lezen over histamine. Histamine is een stof die van nature in voeding zit en die we daarnaast zelf kunnen aanmaken in het lichaam. Balans tussen de aanmaak en afbraak is essentieel, omdat een verhoogde histamineactiviteit vaak geassocieerd wordt met verschillende gezondheidsklachten. Histaminegedoe kan aanleiding geven tot mastocytose en het mestcel activatiesyndroom (MCAS). In deze blog lees je hier meer over.
De rol van mestcellen
Mestcellen vormen een van de belangrijkste celtypes die histamine produceren. Ze bevinden zich voornamelijk in weefsels die in contact staan met de buitenwereld, zoals de huid, de luchtwegen en het maag-darmkanaal. Mestcellen bewaren histamine in hun granulen (opslagblaasjes) tot het moment dat een trigger zorgt voor de vrijlating van histamine. Triggers kunnen van allerlei aard zijn, zoals immunologische triggers (allergieën, infecties, ontstekingen), voeding, stress of fysieke prikkels. In veel situaties is dit gewenst en kunnen mestcellen bijdragen aan het herstelproces, maar in sommige situaties is het vrijkomen van histamine in weefsels onnodig en ongewenst. Afgifte van histamine gaat gepaard met een lokale (ontstekings)reactie op de huid en in de slijmvliezen en kan klachten geven als jeuk, zwelling, roodheid en een verhoogde slijmproductie.
Ook bij mensen met het prikkelbaar darmsyndroom (PDS), de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa blijken mestcellen en andere ontstekingscellen in de darmwand actief die veel histamine produceren.
Mastocytose
Mastocytose en MCAS zijn twee aandoeningen waarbij mestcellen ontregeld raken en overmatig histamine en andere stoffen vrijlaten. Mastocytose is een zeldzame aandoening waarbij er een abnormale ophoping plaatsvindt van mestcellen in de huid (cutane mastocytose) of organen (systemische mastocytose). De cutane vorm komt vaker voor bij kinderen en geeft roodheid en jeukende plekken op de huid. Bij volwassenen is mastocytose vaker systemisch en chronisch van aard. De systemische vorm veroorzaakt diverse klachten, afhankelijk van de locatie van de mestcelophopingen. Deze kunnen zich bevinden in het beenmerg, het spijsverteringskanaal, de milt of de lever en gaan vaak gepaard met ernstigere symptomen, zoals anafylactische reacties, botpijn en spijsverteringsproblemen. Mastocytose wordt meestal veroorzaakt door genetische veranderingen, met name in het zogenoemde KIT-gen, dat een rol speelt bij de groei en activiteit van mestcellen.
MCAS
MCAS is een aandoening waarbij mestcellen hyperactief en ontregeld reageren op niet bedreigende triggers, zonder dat er een abnormale ophoping is zoals bij mastocytose. Mensen met MCAS kunnen episodes van mestcelactivatie ervaren met klachten van de huid, spijsverteringsklachten (als diarree, misselijkheid en buikpijn), cardiovasculaire symptomen (als hartkloppingen en een lage bloeddruk) en neurologische klachten (als hersenmist, vermoeidheid en hoofdpijn). Ook hier lijken genetische factoren, onderliggende chronische ontstekingen en immuunactiviteit en omgevingsfactoren een rol te spelen.
Diagnose en therapeutische aanpak
De symptomen van mastocytose en MCAS zijn passend bij een hoog histaminegehalte. Toch is het stellen van een diagnose vaak moeilijk omdat de symptomen overeenkomsten vertonen met andere aandoeningen zoals allergieën en auto-immuunziekten. Diagnostische tests kunnen bestaan uit bloed- en/of urinetesten om verhoogde mestcelmarkers zoals tryptase, histamine of histamineafbraakproducten te meten. Bij mastocytose kan een biopt van de huid of een orgaan informatie geven over ophopingen van mestcellen.
Beide aandoeningen hebben een aanzienlijke impact op de kwaliteit van leven. Hoewel een genetische oorsprong vaak een rol speelt, kunnen veel mensen met mastocytose of MCAS hun klachten verminderen met de juiste aanpak. Het identificeren en vermijden van triggers (zoals bepaalde voedingsmiddelen, temperatuurwisselingen, hormoonschommelingen en stress) kan helpen om symptomen onder controle te houden.
Dit vraagt echter om een grondige analyse van de histamineproblematiek die speelt. Is histamine verhoogd aanwezig in het bloed of bijvoorbeeld in de darmen? En waar komt het dan vandaan? Of is er een disbalans in de aanmaak versus afbraak, waardoor histamine verhoogd aanwezig blijft? Dit alles vereist maatwerk. Het advies is dan ook om een deskundig orthomoleculair therapeut te raadplegen om dit verder te onderzoeken.
Om te onthouden
- Mastocytose en MCAS zijn mestcelactivatiesyndromen
- Door de ontregelde mestcellen komt er teveel histamine vrij dat zorgt voor allerlei klachten in het lichaam
- De balans tussen aanmaak en afbraak van histamine is essentieel
- Het aanpakken van histamineproblematiek vraagt om maatwerk
