
Het FODMaP dieet: voordelen versus nadelen
Veel mensen met darmklachten krijgen het advies om het FODMaP dieet te volgen. Dit dieet wordt vooral aanbevolen om te achterhalen welke voedingsmiddelen de darmklachten mogelijk veroorzaken. Maar wat houdt het FODMaP dieet precies in, en wat is onze visie hierop bij de Darmspecialist? Lees verder om meer te ontdekken.
Wat zijn FODMaP’s?
FODMaP staat voor fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en (and) polyolen. Dit zijn koolhydraten die van nature in onze voeding voorkomen. Sachariden (suikers) bestaan in verschillende vormen en lengtes. Zo is glucose een enkelvoudig suikermolecuul (monosacharide), terwijl een combinatie van glucose en fructose een disacharide vormt, beter bekend als witte suiker. Lactose, of melksuiker, is ook een voorbeeld van een disacharide.
Oligosachariden zijn langere suikerketens, zoals fructo-oligosachariden (FOS), die veel voorkomen in granen en groenten zoals ui en prei, en galacto-oligosachariden (GOS), die vooral aanwezig zijn in noten en peulvruchten. Polyolen, ook wel suikeralcoholen genoemd, zijn aanwezig in bepaalde fruitsoorten (zoals appels, peren en kersen) en groenten (bloemkool en champignons). Daarnaast worden polyolen vaak gebruikt als zoetstoffen in suikervrije producten. Bekende voorbeelden zijn xylitol, maltitol,?erythritol?en isomalt.
FODMaP’s worden vaak niet of slechts gedeeltelijk opgenomen in de dunne darm en bereiken daardoor de dikke darm. Hier worden ze gefermenteerd door darmbacteriën, wat leidt tot de vorming van korteketenvetzuren, zoals butyraat, azijnzuur en propionzuur. Deze vetzuren hebben gunstige effecten op zowel de darmgezondheid als de algehele lichamelijke functionaliteit. Tijdens dit fermentatieproces ontstaat ook gas. Bij mensen die gevoelig zijn voor FODMaP’s kan dit echter klachten veroorzaken, zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel en winderigheid.
Het FODMaP dieet
Een dieet met een laag FODMaP-gehalte biedt vaak verlichting en vermindering van klachten bij mensen die gevoelig zijn voor FODMaP’s. Door de vermindering van deze koolhydraten heeft de darm minder te verwerken (minder fermentatie), wat resulteert in een lagere gasproductie. Veel mensen met darmklachten krijgen dan ook het advies het FODMaP dieet te proberen. Hierbij worden FODMaP’s gedurende enkele weken vermeden, waarna ze één voor één opnieuw worden geïntroduceerd om te achterhalen welke stoffen klachten veroorzaken. Vaak blijkt dat mensen reageren op voedingsmiddelen zoals knoflook, prei en ui. Echter, het is onwaarschijnlijk dat deze voedingsmiddelen op zichzelf het probleem zijn.
Vaak ligt de oorzaak dieper, zoals een disbalans in het darmmicrobioom of een overgroei van ongewenste darmbacteriën. Dit kan leiden tot een tekort aan goede darmbacteriën, die essentieel zijn voor een optimale spijsvertering. Daarom is het belangrijk om verder te kijken dan alleen FODMaP’s. Hoe staat het met het darmmicrobioom? Zijn er mogelijkheden om dit te verbeteren? Voeding en leefstijl spelen hierin een cruciale rol.
Voedselintoleranties kunnen ook op andere manieren worden onderzocht dan via het FODMaP-dieet. Bij de Darmspecialist maken we gebruik van bloedonderzoek om te bepalen of er sprake is van een intolerantie of allergie voor specifieke voedingsmiddelen. In de praktijk blijkt dat een dieet gebaseerd op de resultaten van deze testen vaak effectiever is dan een FODMaP-dieet. Een bijkomend voordeel is dat je op deze manier alleen specifieke voedingsmiddelen vermijdt, in plaats van alle FODMaP’s. Hierdoor blijven de darmbacteriën gevoed en kunnen ze korteketenvetzuren blijven produceren, wat essentieel is voor de darmgezondheid op de lange termijn.
De voor- en nadelen
Als één van de FODMaP moleculen de boosdoener is van jouw klachten, dan kun je al vrij snel verbetering ervaren met dit dieet. Toch wegen de nadelen zwaarder dan de voordelen:
- Het FODMaP dieet is een vrij streng en ingewikkeld protocol wat zelfstandig lastig te volgen is; begeleiding van een gespecialiseerde diëtist is noodzakelijk
- Bij lang niet iedereen brengt dit dieet verlichting van de klachten, zeker als de bewuste moleculen niet de oorzaak zijn van het probleem
- Als de klachten wel verminderen keren deze vaak terug op het moment dat je weer ‘normaal’ gaat eten
- FODMaP’s vormen een voedingsbodem voor de darmbacteriën en leveren gezonde stoffen zoals korteketenvetzuren op. Door de FODMaP’s te elimineren mis je dit gezondheidsbevorderende effect en kan het op den duur leiden tot vermindering van een aantal belangrijke darmbacteriën
- Doordat je binnen het FODMaP dieet ook complete groepen voedingsmiddelen uitsluit loop je het risico op tekorten aan bepaalde vitamines en mineralen
Therapeutische benadering
FODMaP’s zijn lang niet altijd de oorzaak van darmklachten. Er kunnen onderliggende factoren zijn waardoor het FODMaP dieet wellicht niet de beste keuze is voor jou. Raadpleeg een orthomoleculair deskundige om de onderliggende oorzaak van jouw darmklachten te achterhalen en een behandelplan op te stellen dat effectief is, goed vol te houden, en een positieve invloed heeft op je darmgezondheid op de lange termijn.
Om te onthouden
- FODMaP’s zijn koolhydraten die in de dikke darm gefermenteerd worden
- Sommige mensen reageren gevoelig op FODMaP’s
- Een FODMaP dieet kan op de korte termijn resulteren in minder klachten; op de langere termijn kan het echter de diversiteit in het microbioom verminderen en nadelig zijn voor de (darm)gezondheid
- Door eerst grondig onderzoek te doen naar de onderliggende oorzaak van de klachten, kan een effectiever behandelplan worden opgesteld, vaak zonder dat het nodig is om alle FODMaP’s te vermijden