Ontdek de voedingsregimes: Paleo, koolhydraatarm, ketogeen en carnivoor
Steeds meer mensen kiezen, al dan niet tijdelijk, voor een specifiek voedingsregime. De redenen hiervoor lopen uiteen: van gewichtsverlies en meer energie willen hebben tot het verminderen van klachten door een aangepast voedingspatroon. Bekende en populaire voedingsregimes zoals Paleo, ketogeen, carnivoor en koolhydraatarm hebben elk hun eigen unieke aanpak. Maar wat zijn de verschillen hiertussen? In deze blog bespreken we de essentie van elk voedingspatroon en gaan we dieper in op de voordelen en uitdagingen.
De Paleo voedingswijze
Paleo verwijst naar ‘oervoeding’ dat onze verre voorouders vroeger aten nadat ze hadden gejaagd of voedsel hadden verzameld. Ze leefden vooral van vis, schaal- en schelpdieren, gevogelte, eieren, groenten, fruit, paddenstoelen, insecten, noten en zaden. In het Paleo voedingspatroon worden voedingsmiddelen zoals granen, zuivel, geraffineerde suikers en bewerkte producten vermeden. Eiwitten en goede vetten zijn het meest vertegenwoordigd. Het bestaat gemiddeld genomen uit een matige hoeveelheid koolhydraten (100-150 gram per dag afhankelijk van individuele keuzes). Ook peulvruchten en groenten uit de nachtschadefamilie (zoals aardappelen, tomaten en paprika) worden, bij eventuele klachten, uitgesloten. Dit voedingspatroon heeft het voordeel dat het aansluit bij onze genetische achtergrond. In de huidige tijd is het van belang om te kiezen voor biologische, biodynamische, scharrel- of wildproducten, waardoor een verhoogde inname van ongewenste stoffen, zoals ongezonde vetten, bestrijdingsmiddelen of hormonen, zoveel mogelijk wordt geminimaliseerd.
Een koolhydraatarm voedingspatroon
Dit voedingspatroon heeft geen strikte definitie, maar richt zich op het verminderen van koolhydraten tot een niveau dat lager ligt dan een standaard westers voedingspatroon. Dit bereik je door zo’n 20-150 gram koolhydraten per dag tot je te nemen. Een westers voedingspatroon bevat vaak veel meer koolhydraten, afkomstig uit koolhydraatrijke bronnen zoals granen, deegwaren, kant-en-klare producten en producten met toegevoegde suikers. Koolhydraten vormen een belangrijke energiebron voor ons lichaam, maar teveel is onnodig. Het gaat bovendien vaak ten koste van de benodigde eiwitten en gezonde vetten. In een koolhydraatarm voedingspatroon passen de volgende voedingsmiddelen: groenten, fruit, vlees, vis, eieren, zuivel en gezonde vetten. Volle granen echter in beperkte mate. Het is breed toepasbaar en is geschikt voor gewichtsverlies, het verbeteren van de bloedsuikerspiegel en ter verbetering van het algemeen welzijn. Dit voedingspatroon is relatief flexibel maar vraagt desondanks aandacht, omdat je ongemerkt vaak meer koolhydraten eet dan bedoeld. Er bestaan verschillende apps waarmee je goed in de gaten kunt houden wat de verdeling tussen koolhydraten, eiwitten en vetten is die je binnen krijgt.
Het ketogeen voedingspatroon
Het ketogeen voedingspatroon, vaak afgekort als ‘keto’ is zeer laag in koolhydraten met een hoog vetgehalte en matige eiwitinname. Het doel van dit voedingspatroon is om het lichaam in een metabolische toestand te brengen die bekend staat als ketose. In ketose verbrandt je lichaam vet als primaire energiebron in plaats van koolhydraten. Een ketogeen voedingspatroon bestaat uit zo’n 70-80% goede vetten, 10-20% eiwitten en 5-10% koolhydraten, waarmee de koolhydraatinname rond de 20-50 gram per dag ligt. Gezonde vetten (zoals avocado’s, kokosolie, noten), vlees, vis, eieren, volvette zuivel, gefermenteerde groenten, bladgroenten, en fruitsoorten laag in koolhydraten (zoals bessen) passen in dit voedingspatroon. Doordat het lichaam overschakelt op de vetverbranding, kan het helpen bij het verminderen van lichaamsvet. Veel mensen ervaren een stabiel energieniveau zonder bloedsuikerschommelingen en dipjes. Dit voedingspatroon wordt vaker ingezet bij aandoeningen zoals epilepsie, en er is onderzoek gaande naar mogelijke voordelen voor diabetes type 2 en neurodegeneratieve ziekten. In het begin kunnen symptomen als vermoeidheid en duizeligheid (de zogenoemde keto-griep) ontstaan. Het kan als lastig worden ervaren omdat het een strikte naleving vereist (liefst <30 gram koolhydraten per dag om in ketose te kunnen raken). Omdat een deel van vezelrijke groenten en fruit wordt geschrapt, kunnen klachten als obstipatie optreden. Het is een vetrijk voedingspatroon en niet voor iedereen geschikt.
Carnivoor voedingspatroon
Het carnivoor voedingspatroon richt zich uitsluitend op dierlijke producten. Het is een eliminatiedieet dat alle plantaardige voedingsmiddelen uitsluit. Het bestaat overwegend uit eiwitten en vetten die uit bronnen zoals vlees (rund, varkensvlees, gevogelte), vis, eieren, en soms zuivel worden gehaald. Het bevat minimale tot geen koolhydraten; groente, fruit, granen en peulvruchten worden vermeden. Ook het gebruik van kruiden en koffie wordt beperkt. Het carnivoor voedingspatroon is sterk in zijn eenvoud. Het is duidelijk wat wel en niet past in het voedingspatroon. Sommige mensen ervaren minder ontstekingsgerelateerde klachten zoals artritis en auto-immuunziekten. Ook mensen met gevoelige darmen kunnen baat hebben bij het elimineren van vezels en antinutriënten uit plantaardige producten. Het is echter een extreem beperkend voedingspatroon, dat niet iedereen mogelijk begrijpt. Het kan leiden tot sociale uitdagingen.
De keuze tussen Paleo, een koolhydraatarm, ketogeen of carnivoor voedingspatroon hangt af van je doelen, leefstijl en gezondheidstoestand op dat moment. Overleg bij darmklachten altijd met een orthomoleculair deskundige of het (tijdelijk) aannemen van een dergelijk voedingspatroon effectief en zinvol is. Er bestaat namelijk geen one-size-fits-all voedingsregime.
Om te onthouden
- De Paleo voedingswijze refereert naar ‘oervoeding’ die goed aansluit bij onze genetische achtergrond
- Een koolhydraatarm voedingspatroon kan helpen om de bloedsuikerspiegel te reguleren
- Een ketogeen voedingspatroon bestaat grotendeels uit gezonde vetten waardoor de vetverbranding gestimuleerd wordt
- Carnivoor eten betekent het nuttigen van dierlijke producten terwijl plantaardige producten vermeden worden
- Onthoud dat te allen tijde verse en biologische producten voedzamer en beter voor het lichaam zijn dan bewerkte of kant-en-klare producten
